Giống như ăn dặm truyền thống, có nhiều lý do khiến cha mẹ lựa chọn áp dụng phương pháp ăn dặm kiểu Nhật cho con mình. Là một phương pháp mới được lưu truyền rộng rãi, ăn dặm kiểu Nhật có nhiều ưu điểm. Dù vậy vẫn có một số sai lầm mà cha mẹ thường mắc phải khi thực hành phương pháp này cho con mình. Chia sẻ của ThS. BS Doãn Thị Tường Vi trong video dưới đây sẽ giúp chúng ta có được cái nhìn toàn diện hơn về phương pháp ăn dặm kiểu Nhật để từ đó có những thay đổi, những điều chỉnh phù hợp với hoàn cảnh xã hội ở Việt Nam.

1. Ăn dặm kiểu Nhật là cách ăn dặm như thế nào?

Theo ThS. BS Doãn Thị Tường Vi: “Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật là sự phối hợp các loại thực phẩm khác nhau để tạo nên thực đơn ăn dặm đa dạng, ngon miệng và phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ. Nhờ đó, kích thích trẻ ăn ngon, tiêu hóa tốt và hấp thu đầy đủ các chất dinh dưỡng.

Cho con ăn dặm kiểu Nhật nghĩa là bạn sẽ không dùng đến cối xay khi chế biến thức ăn cho con. Thay vào đó, bạn sẽ dùng cối giã và rây để làm mịn thức ăn cho bé yêu, giúp bé yêu dễ nuốt và cảm nhận được đầy đủ hương vị, tính chất của món ăn.
Ở những tuần đầu khi mới cho bé ăn dặm theo phương pháp này, bạn nên cho bé ăn cháo lỏng được làm mịn bằng rây nhằm giúp bé quen với việc ăn bằng thìa, nuốt thức ăn và thức ăn khác ngoài sữa mẹ hoặc sữa công thức.

Sau thời gian cho bé ăn cháo lỏng, mịn, bạn cho bé ăn cháo đặc hơn có kèm rau củ nghiền mịn. Giai đoạn tiếp theo, bạn cho bé ăn cơm nấu bằng gạo vỡ từ nhão đến đặc kèm với cá, thịt, rau củ…”

2. Những sai lầm phổ biến của cha mẹ khi cho con ăn dặm kiểu Nhật?

Về cơ bản, hầu hết các nguyên tắc trong ăn dặm kiểu Nhật đều đồng nhất với quan điểm của y học hiện đại. Vì vậy, những hạn chế của phương pháp này thường chỉ xuất phát từ quá trình thực hành áp dụng.

Thiếu kiên nhẫn được coi như “rào cản” lớn nhất trên đường đi đến thành công khi áp dụng phương pháp ăn dặm kiểu Nhật.
Các bà mẹ thường sốt ruột khi thấy con ăn lượng ít nên tìm cách cố gắng ép, tìm mọi cách để ép con ăn lượng thức ăn nhiều hơn. Đây là việc làm đi ngược lại với nguyên tắc ăn dặm kiểu Nhật.

Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật cũng không chú trọng cân nặng mà quan trọng là con phát triển trong giới hạn cho phép, lanh lợi là được. Vì vậy, phần lớn những đứa trẻ ăn dặm theo phương pháp của Nhật thường không bụ bẫm. Trong khi đó, tâm lý muốn trẻ bụ bẫm là tâm lý phổ biến trong các gia đình Việt.
So sánh con mình với con người khác để rồi không chịu được áp lực từ chính bản thân và những người xung quanh dẫn đến việc bỏ dở và thay đổi phương pháp.

3. Việc cho bé ăn dặm kiểu Nhật nên được thực hiện theo trình tự như thế nào?

Ăn dặm kiểu Nhật được chia theo các giai đoạn sau đây

– Giai đoạn 1 (từ 5-6 tháng tuổi)

Đây là giai đoạn bé bắt đầu tập ăn dặm. Thức ăn của bé được nấu theo dạng bột và sánh để bé dễ nuốt. Có thể cho bé ăn cháo loãng theo tỷ lệ 1:10 (1 gạo, 10 nước). Cháo nấu chín kỹ, sau đó rây qua lưới thật nhuyễn cho bé ăn.

Trong giai đoạn này, nên cho bé làm quen với các món như: khoai luộc, rau luộc, cháo, cá trắng, thịt nạc, đậu hũ non, cà rốt, bí đỏ, chuối, táo… Lưu ý, các món này, cần dùng rây bột để nghiền nhuyễn chứ không dùng máy xay, cần để riêng các thực phẩm, để bé có thể quen thuộc và quen với từng vị riêng biệt. Có thể tăng dần độ đặc từ rất loãng đến loãng và sánh dần lại để tập cho bé phản xạ nhai nuốt.

– Giai đoạn 2 (từ 7-8 tháng tuổi)

Bước sang giai đoạn 2 bé bắt đầu tập dùng lưỡi để lấy thức ăn và tập nhai. Thức ăn của bé mẹ nên ninh nhừ, nghiền sơ. Giai đoạn này bé có thể ăn được cháo theo tỷ lệ 1:7. Tỷ lệ 1:7 nghĩa là 1 gạo và 7 nước, nấu chín xong mẹ vẫn phải dùng rây bột để làm nhuyễn.

Giai đoạn này, ngoài các món như giai đoạn trước có thể bổ sung thêm trứng, thịt lườn gà, cá thịt đỏ, dưa chuột, nấm… Vẫn áp dụng theo cách dùng rây nghiền nhuyễn rồi tăng dần độ đặc, độ thô lên. Nếu bé quen, thích nghi được, có thể chỉ cần băm thực phẩm nhuyễn là được.

– Giai đoạn 3 (từ 9-11 tháng tuổi)

Giai đoạn này bé đã thể nhai trệu trạo. Vì vậy có thể tăng dần độ cứng của thức ăn để bé có thể nhai bằng lợi. Bé có thể ăn cháo với tỷ lệ 1:5 (1 gạo và 5 nước). Cháo nấu chín kỹ xong cho bé ăn nguyên hạt. Sau đó, đến cuối giai đoạn này có thể tăng dần lên thành cháo sệt nguyên hạt, cháo đặc nguyên hạt.

Ở giai đoạn này ngoài các thực phẩm như các giai đoạn trước, có thể cộng thêm tôm đồng, thịt heo, bò, gà, bún, miến, giá đỗ… cho bé.

– Giai đoạn 4 (từ 1 tuổi trở lên)

Giai đoạn này bé đã có nhiều răng hơn nên có thể nhai thức ăn. Thức ăn của bé nên được nấu mềm vừa phải. Sau 3 giai đoạn ăn dặm trên, từ 1 tuổi trở đi, bé có thể ăn thêm mực, cua, hầu như tất cả các loại rau và chuyển dần sang cơm nát.

4. Những nguyên tắc cần tuân thủ khi cho con ăn dặm kiểu Nhật là gì?

Việc cho bé ăn riêng từng món chỉ nên tiến hành trong thời gian đầu khi bé mới bắt đầu tập ăn dặm. Cần phải kích thích vị giác bé để bé cảm nhận được vị ngon riêng của từng món ăn. Do đó, thay vì nấu nhiều loại thực phẩm chung với nhau tạo ra món ăn có mùi vị không rõ ràng, nên cho bé ăn riêng từng món để bé có thể cảm nhận vị tốt hơn. Nên cho bé ăn thử những món ăn có vị nhạt, có chút mùi thơm hay có chút vị đắng và quan sát phản ứng của bé xem bé thích ăn những món nào.

Khi bé đã quen với các loại thức ăn, có thể trộn nhiều loại thức ăn lại để có nhiều thay đổi đa dạng hơn. Lưu ý là nếu bạn tập cho bé ăn nhạt thì tất cả các món ăn đều phải có vị nhạt (kể cả trái cây). Nếu bé ăn nhạt mà món trái cây tráng miệng lại quá ngọt sẽ phản tác dụng. Trong giai đoạn đầu tập cho bé ăn nhạt, nên giảm độ ngọt và mặn lại. Có thể trộn trái cây với sữa chua, làm cho trái cây có vị nhạt đi một chút.

Cốt lõi của phương pháp ăn dặm kiểu Nhật là tập trung vào việc dùng những thực phẩm tự nhiên hay những nguồn nguyên liệu được nuôi trồng như: rau củ, hoa quả, cá, thịt, hành tỏi… Người Nhật thường không cho con ăn những thực phẩm chế biến sẵn như đồ hộp, những loại thực phẩm chứa quá nhiều gia vị.

Chính vì thế, phương pháp ăn dặm kiểu Nhật sẽ giúp con có chế độ ăn uống thanh đạm với hương vị món súp từ rau củ, hành tỏi hay dashi (cá khô bào và rong biển kombu). Đầu tiên, nên cho bé thử thức ăn nhạt trước, sau đó sẽ dễ điều chỉnh. Nếu cho con ăn món nêm nếm đậm vị trước, bé sẽ không chịu ăn những thức ăn có vị nhạt, đặc biệt là thức ăn chế biến từ rau củ như rau củ luộc/hấp.

Một số lời khuyên giúp cha mẹ thành công trong việc áp dụng phương pháp ăn dặm kiểu Nhật cho con?
Khi tập cho bé ăn dặm, không nên chỉ tập trung vào việc cho con ăn mà còn phải chú ý đến tâm lý của bé. Mỗi bé sẽ có những tính cách khác nhau, thay đổi theo từng giai đoạn phát triển. Do đó, cần phải nắm bắt rõ điều này để có thể điều chỉnh cho phù hợp với tính cách của bé.

Với phương pháp ăn dặm kiểu Nhật, hãy tập cho bé ăn đúng giờ. Ngoài ra, cũng cần phải có sự kiên nhẫn và quyết tâm. Bạn không nên so sánh khẩu phần ăn/khẩu vị của con mình với những đứa bé khác mà hãy cố gắng điều chỉnh sao cho phù hợp nhất với bé.

Nên chuẩn bị tâm lý đối với việc bé sẽ không chịu hợp tác cùng và làm trái với những gì người lớn dạy. Đây chỉ là một chút khó khăn, đừng thấy áp lực vì nó sẽ ảnh hưởng đến bé. Thay vào đó, nên chiều lòng bé để vượt qua giai đoạn này.
Một khía cạnh khác cũng nên chú ý khi tập cho trẻ ăn dặm là cách bạn cho bé ăn. Không khí, không gian và màu sắc là những yếu tố ảnh hưởng đến việc ăn uống của bé. Mỗi bà mẹ sẽ có một cách riêng vì sở thích của mỗi bé là khác nhau. Bạn nên tạo niềm vui cho bữa ăn của bé.

Trong 40 năm qua, chiều cao người Nhật đã tăng 10cm, đạt trung bình 1,72m đối với nam và 1,57m đối với nữ. Hismart tin rằng thành công này có một phần đóng góp quan trọng từ giai đoạn ăn dặm và phương pháp ăn dặm mà người Nhật áp dụng.
Xin chào và hẹn gặp lại!