NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ BỆNH CÒI XƯƠNG Ở TRẺ

Trẻ bị còi xương là loại bệnh lý thường gặp ở mọi quốc gia, kìm hãm sự phát triển toàn diện của bé nếu không được chữa trị đúng cách. Do đó phụ huynh cần hiểu rõ về nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu và các phương pháp điều trị hiệu quả. Cùng tìm hiểu về bệnh còi xương ở trẻ em qua bài viết sau!

Bệnh còi xương ở trẻ là gì?

Còi xương là loại bệnh loạn dưỡng xương xuất hiện ở trẻ do thiếu hụt vitamin D hoặc rối loạn chuyển hóa vitamin D trong cơ thể. Điều này thường xảy ra ở trẻ dưới 3 tuổi, khiến xương trở nên biến dạng và có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như nhiễm khuẩn và viêm phổi.

Bệnh còi xương ở trẻ em

Tại Việt Nam, tình trạng còi xương chiếm tỷ lệ khoảng 20-40%, trong đó có khoảng 8,9% trường hợp ở mức nặng. Các thống kê từ Bệnh viện Nhi Trung ương cho thấy khoảng 10% trẻ em đến khám bị chẩn đoán mắc bệnh còi xương, trong đó có 35% trẻ dưới 3 tuổi.

Tại Khoa khám tư vấn dinh dưỡng trẻ em, Viện Dinh dưỡng quốc gia, tỷ lệ trẻ được chẩn đoán mắc bệnh còi xương còn cao hơn nhiều: năm 2003 là 65,8%, năm 2014 là 39,1%, chủ yếu tập trung ở trẻ dưới 2 tuổi. Điều này thể hiện mức độ nghiêm trọng của vấn đề thiếu hụt vitamin D và tác động lớn đến sức khỏe của trẻ em tại Việt Nam.

Bệnh còi xương ở trẻ có nguy hiểm không?

Trẻ bị còi xương khi không được chữa trị kịp thời có thể gặp phải các biến chứng nguy hiểm. Các biến chứng này bao gồm việc biến dạng xương, chân chữ bát, gù và hạn chế chức năng hô hấp. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh còi xương có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tổng thể của trẻ, tăng nguy cơ gãy xương và ảnh hưởng đến hệ thống dinh dưỡng, sinh lý của cơ thể.

Đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng này, việc nâng cao nhận thức và thực hiện biện pháp phòng ngừa là điều kiện quan trọng để bảo vệ sức khỏe xương của trẻ em.

Nguyên nhân bệnh còi xương ở trẻ em

Nguyên nhân trẻ bị còi xương là do sự thiếu hụt hoặc rối loạn chuyển hóa các dưỡng chất quan trọng như vitamin D, canxi và phosphate. Thiếu hụt vitamin D là nguyên nhân chủ yếu, khiến quá trình hấp thụ canxi và phosphate trong xương bị gián đoạn. Các nguyên nhân cụ thể có thể được phân loại như sau:

Còi xương bào thai

Thường xảy ra khi thai phụ không đủ cung cấp canxi và vitamin D cho thai nhi trong giai đoạn mang thai. Điều này thường xảy ra ở thai phụ mang thai nhiều, sinh non hoặc sinh đôi. Nhu cầu tăng cao trong 3 tháng cuối thai kỳ, đặc biệt cần chú ý để tránh tình trạng này.

Còi xương ở trẻ dưới 6 tháng tuổi 

Nguyên nhân là do trẻ sơ sinh và nhỏ dưới 6 tháng thường không được bổ sung đủ vitamin D cần thiết cho quá trình hình thành xương. Trong nhiều trường hợp khác thì sự giảm chất lượng sữa mẹ cũng là một yếu tố quan trọng góp gây ra tình trạng trẻ bị còi xương.

Nguyên nhân trẻ bị còi xương

Còi xương ở trẻ trên 6 tháng tuổi 

Phần lớn trẻ mắc bệnh do sống trong môi trường thiếu ánh sáng và chế độ dinh dưỡng không đảm bảo. Thiếu canxi và vitamin D trong khẩu phần hàng ngày có thể là nguyên nhân, đặc biệt là khi bước vào giai đoạn phát triển quan trọng.

Dấu hiệu nhận biết bệnh còi xương ở trẻ

Dấu hiệu nhận biết bệnh còi xương ở trẻ có thể biểu hiện qua một số triệu chứng và thay đổi trong sức khỏe của trẻ. Dưới đây là những dấu hiệu quan trọng mà bậc phụ huynh nên chú ý:

• Sọ mềm, mỏng (nhũn sọ): Trẻ có thể phát triển các biến dị ban đầu của xương đầu, khiến sọ trở nên mềm, mỏng hơn so với trẻ bình thường.
• Chứng giật mình và ngủ không sâu giấc: Trẻ bị còi xương thường có thể trải qua các vụ giật mình và thức giấc nhiều lần trong đêm, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
• Đổ mồ hôi trộm: Một trong những biểu hiện phổ biến là trẻ có thể đổ mồ hôi nhiều, đặc biệt là ở vùng đầu khi ngủ.
• Rụng tóc vành khăn: Còi xương có thể gây ra tình trạng rụng tóc ở vùng vành khăn.
• Quấy khóc nhiều: Trẻ có thể trở nên quấy khóc nhiều hơn so với trẻ bình thường, có thể do sự không thoải mái hoặc đau đớn từ tình trạng còi xương.
• Đau nhức, mềm ở xương chi: Trẻ có thể phàn nàn về cảm giác đau nhức ở các khu vực xương như xương chi, xương chậu và xương cột sống.
• Chậm phát triển chiều cao: Trẻ bị còi xương thường phát triển chậm về chiều cao so với trẻ cùng độ tuổi.
• Chán ăn và suy dinh dưỡng: Do ảnh hưởng của bệnh, trẻ có thể trở nên chán ăn và gặp tình trạng suy dinh dưỡng.
• Thường xuyên bị chuột rút: Còi xương có thể làm tăng nguy cơ chuột rút cơ và các vấn đề liên quan đến cơ bắp.
• Dễ gãy xương: Xương của trẻ bị yếu và dễ gãy hơn so với trẻ khỏe mạnh, điều này có thể là một dấu hiệu rõ ràng của còi xương.

Bất kỳ dấu hiệu nào xuất hiện cần phải được đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa để có chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị còi xương.

Các phương pháp điều trị bệnh còi xương cho trẻ

Tắm nắng sáng cho trẻ mỗi ngày

Trẻ cần được tắm ánh sáng mặt trời vào buổi sáng sớm hoặc cuối chiều. Thời gian nắng hàng ngày tùy thuộc vào độ tuổi, loại da và tình trạng sức khỏe của trẻ. Ánh sáng mặt trời giúp cơ thể tự sản xuất vitamin D – chất quan trọng cho sự hấp thụ canxi và phosphorus, đảm bảo xương phát triển khỏe man.

Bổ sung vitamin D3, K2 và Canxi

Bác sĩ sẽ quyết định liều lượng cụ thể và loại bổ sung phù hợp với tình trạng sức khỏe của trẻ bị còi xương. Vitamin D3 giúp cải thiện sự hấp thụ canxi từ đường ruột, trong khi vitamin K2 định hình canxi đúng cách, tránh hiện tượng canxi tích tụ quá nhiều. Bổ sung canxi giúp phát triển và bảo vệ xương, đặc biệt là trong quá trình phát triển.

Những phương pháp điều trị trẻ bị còi xương

Dùng thuốc

Các loại thuốc bổ sung có thể chứa vitamin D, K2, canxi và phosphate để đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho sự phát triển xương. Liều lượng và thời gian sử dụng được điều chỉnh theo hướng dẫn của bác sĩ. Việc định kỳ kiểm tra lại các chỉ số máu như vitamin D và canxi sẽ giúp theo dõi hiệu quả của điều trị.

Thay đổi chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt

Chế độ ăn cần đảm bảo cung cấp đủ canxi từ thực phẩm như sữa, cá, rau xanh và thực phẩm giàu vitamin D. Sinh hoạt thể chất, như tập thể dục nhẹ, cũng hỗ trợ sự phát triển xương. Tránh thức ăn giàu cafein, nước ngọt và thực phẩm chứa nhiều chất phụ gia có thể ảnh hưởng đến hấp thụ canxi.

Nhớ rằng, mọi quyết định về điều trị còi xương cho trẻ cần được thảo luận và theo dõi chặt chẽ bởi đội ngũ y tế chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn cũng như hiệu quả nhất.

Dự phòng bệnh còi xương ở trẻ

Bệnh còi xương ở trẻ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe xương và sự phát triển toàn diện của trẻ trong tương lai nếu phụ huynh không biết cách phòng tránh. Dưới đây là những biện pháp dự phòng quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe xương cho các bậc cha mẹ:

• Cho bé tắm nắng mỗi ngày: Giúp trẻ tiếp xúc với ánh sáng mặt trời vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn. Đảm bảo thời gian nắng phù hợp, tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ.
• Cung cấp một chế độ ăn đa dạng và cân đối: Bổ sung chế độ ăn hàng ngày với thực phẩm giàu canxi như sữa, cá, rau xanh và thực phẩm chứa nhiều vitamin D. Đảm bảo trẻ nhận đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển xương khỏe mạnh.
• Bổ sung Vitamin và khoáng chất: Thảo luận với bác sĩ về việc sử dụng bổ sung vitamin D, K2, canxi và phosphate, nếu cần thiết. Điều chỉnh liều lượng và loại bổ sung dựa trên hướng dẫn chính xác từ chuyên gia y tế.
• Thúc đẩy bé tích cực vận động: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động vận động nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, hoặc tham gia các hoạt động thể thao. Vận động giúp cải thiện sức khỏe xương và hỗ trợ quá trình hấp thụ canxi.
• Kiểm tra định kỳ và thăm khám bác sĩ: Kiểm tra định kỳ các chỉ số máu như vitamin D và canxi để theo dõi sự phát triển của trẻ. Thăm bác sĩ để đánh giá tình trạng sức khỏe xương và nhận lời khuyên chính xác.
• Giảm thiểu các yếu tố gây nguy cơ trẻ bị còi xương: Hạn chế cho bé ăn các thức ăn giàu cafein và nước ngọt có thể ảnh hưởng đến hấp thụ canxi. Bên cạnh đó, cha mẹ cần tránh thói quen hút thuốc, vì nó có thể gây tổn thương đến cấu trúc xương của trẻ.

Sữa Hismart được nhập khẩu nguyên lon từ New Zealand và Đức. Sản phẩm cũng tuân theo tỷ lệ canxi – photpho của tiêu chuẩn Codex, vốn được các chuyên gia dinh dưỡng nhi khoa khẳng định có ý nghĩa đặc biệt trong phát triển hệ cơ xương của trẻ nhỏ. Trong sữa Hismart cũng có tới 25 loại vitamin và khoáng chất giúp bé có được hệ dinh dưỡng cân bằng, bổ sung vitamin D, vitamin K hỗ trợ hấp thu canxi. Không chỉ chú trọng đến phát triển thể trạng của bé, Hismart còn tập trung phát triển não bộ của trẻ nhỏ trong năm đầu, bổ sung hàm lượng DHA cao nhằm hoàn thiện và khơi nguồn sáng tạo, trí tuệ cho trẻ. Thành phần 2’FL HMO và Nucleotides có nhiều trong sữa mẹ cũng được gia tăng trong sữa Hismart giúp trẻ có hệ miễn dịch tự nhiên khỏe mạnh. Bổ sung hệ dinh dưỡng cân đối với đầy đủ vitamin và dưỡng chất từ Hismart giúp bé và gia đình xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai cao khỏe toàn diện trong tương lai.